π. Ανδρέα Αγαθοκλέους

Όταν οι αντιλήψεις των πολλών θεωρούν αποτυχία της ζωής τις θλίψεις και τις δοκιμασίες, φαντάζει εξωπραγματικόν και αφύσικον όποιον «περιμένει πάντοτε κάθε θλίψη και δέχεται ευχαρίστως κάθε πειρασμόν σαν να του πρέπει και χαίρεται για αυτό, γιατί τον βλέπει ως το καθαρτήριο της ψυχής του»[1].(Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς).

Όποιος μιλά από την πείρα του δεν μπορεί να αμφισβητηθεί, κατά τον ίδιο άγιο. Έτσι, όσα λέγουν ή γράφουν οι άγιοι, πηγάζουν από την έμπρακτη εφαρμογή τους. Γι’ αυτό, σ’ όσους απουσιάζει η εμπειρία, όχι μόνο απορρίπτουν τα λεγόμενα αλλά και τα θεωρούν άπιαστα και απραγματοποίητα.

Δεν χρειάζεται να θέλουμε να πείσουμε, αφού η προσπάθειά μας θα στοχεύει στην αποδοχή του λογικού. Η πνευματική ζωή, όμως, στοχεύει στην καρδία από την οποίαν πηγάζουν οι όποιες αμαρτίες και στην οποία βρίσκεται - ανάλογα με την καθαρότητά της - η Βασιλεία του Θεού.

Χρειάζεται, ωστόσο, να μαθαίνουμε πώς οι άγιοι βίωσαν τις δοκιμασίες και τις θλίψεις τής ζωής, για να μην νομίζουμε ότι μόνο σε μας συμβαίνουν, αλλά και για να τις δούμε μέσα από το δικό τους φακό, ώστε να τις περνούμε με υπομονή και ελπίδα αναστάσεως.

Το πρώτο που τονίζεται είναι το «φυσιολογικό» των θλίψεων και των πειρασμών. Όλοι οι άνθρωποι, ό,τι και να είναι, όπως και να ζουν, θα τα περάσουν. Όχι ως τιμωρία ούτε σε όλη τη διάρκεια της ζωής ούτε στην ίδια ένταση. Ως τέκνα του Αδάμ, όλοι οι άνθρωποι, φέρνουμε τη φθορά, την «ασθένεια της φύσεώς μας». Ως εκ τούτου, οι δοκιμασίες γίνονται μέσα θεραπείας από τα κρυφά και φανερά πάθη που μας ταλαιπωρούν.

Ζώντας, βέβαια, με συνανθρώπους μας, ατελείς και αμαρτωλούς όπως είμαστε και εμείς, είναι αναμενόμενο κάποτε οι θλίψεις και οι δοκιμασίες να προέρχονται κι απ’ αυτούς. Η αρρωστημένη φύση μας αντιδρά άμεσα με μια κίνηση επίθεσης ως άμυνα για να προφυλάξουμε το κύρος και την προσωπικότητά μας.

Ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, θέλοντας να μας βοηθήσει να εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία αυτή, μας λέει πως όποιος θέλει να αποκτήσει την ταπείνωση «κάνει τον πειρασμό του αφορμή έντονης και πολύ αποτελεσματικής δεήσεως προς το Θεό, πιστεύοντας ότι αυτός του προξενεί και μαζί προφυλάει την υγεία της ψυχής»[2].

Βέβαια, δεν επιδιώκουμε τις θλίψεις με μαζοχιστική διάθεση, αλλά τις δεχόμαστε ως μέσα που μας θεραπεύουν και μας οδηγούν παραπέρα. Έτσι, η ζωή μας έχει ενδιαφέρον, καθόλου μονοτονία και οι δοκιμασίες δυνατότητες πνευματικής ανάπτυξης.

Είναι σημαντικό να κατανοούμε τις δοκιμασίες που μας έρχονται όχι ως να είναι «η ζωή μας» αλλά μέρος της ζωής που προαναγγέλλουν τη χάρη, την ανάπαυση και την ανατολή μιας νέας ημέρας.

[1] Προς τη μοναχή Ξένη, Φιλοκαλία Τ. Δ΄, Έκδ. Το Περιβόλι της Παναγίας, Θεσ/νίκη 1987, σ. 263

[2] Ό. π.