Ἡ εὐθύνη τῶν πνευματικῶν πατέρων στήν πορεία ζωῆς τῶν ἀνθρώπων εἶναι τεράστια.
Μιά λάθος ἀντίληψη στραπατσάρει μιά ὁλόκληρη ζωή.
Γιατί, καί νά κατανοήσει ὁ ἄνθρωπος τό λάθος τοῦ πνευματικοῦ,
πάντα θά τόν συνοδεύει εἴτε ἡ ἐνοχή εἴτε τό «γιατί».
Τό «ὀρθοτομεῖν τόν Λόγον τῆς Ἀληθείας» θα πρέπει νά εἶναι
ἡ προσευχή καί τό ζητούμενο τοῦ πνευματικοῦ.
Τότε, ἕνεκα ταπείνωσης, ὁ Θεός θά εὐλογήσει καί θ’ ἀναπαύσει.
π. Ανδρέα Αγαθοκλέους
Δεν είναι άγνωστες οι καταστάσεις εκείνες που οδηγούν σε αδιέξοδο. Δεν ξέρεις πώς θα ενεργήσεις, τι να πεις, πώς να αντιδράσεις. Καταστάσεις που έχουν να κάνουν με την προσωπική μας πορεία ή με τη σχέση μας με άλλους.
Για τους μοναχούς δεν υπάρχουν τέτοια αδιέξοδα. Η υπακοή στον Γέροντα δίνει τη λύση και η ανάπαυση είναι δεδομένη. Για όσους, όμως, ακόμα ζουν στον κόσμο η συνεχής αναφορά των προβλημάτων και διλημμάτων στον πνευματικό πατέρα ή τον εξομολόγο μας όχι μόνο δεν είναι εφικτή αλλά ούτε ενδείκνυται και από πνευματικής, ακόμα, άποψης, γιατί δημιουργείται σύγχυση. Η υπακοή του μοναχού στο μοναστήρι διαφοροποιείται ριζικά από την υπακοή του κοσμικού στον πνευματικό του.
Αναφέρεται στη ζωή του αγίου Σωφρονίου του Έσσεξ ότι, όταν ήταν νεαρός μοναχός στο Άγιο Όρος, τον επισκέφτηκε ένας μεγαλύτερός του μοναχός, ο οποίος, στενοχωρημένος και θλιμμένος για τα προβλήματα που αντιμετώπιζε εκείνη την περίοδο, τον ρώτησε τι να κάνει. Ο π. Σωφρόνιος έτυχε την ώρα εκείνη να του προσφέρει το τσάι. Αυθόρμητα, λοιπόν, του είπε:
Η αυθόρμητη αυτή η απάντηση του αγίου Σωφρονίου ανάπαυσε τον μοναχό και τον βοήθησε να δει καλύτερα τα προβλήματά του και να τα λύσει ανώδυνα.
Ασφαλώς, σε όλους μας συμβαίνει κάποιες φορές να βρισκόμαστε στην «άκρη της αβύσσου» είτε από άτσαλες ενέργειές μας είτε από γεγονότα για τα οποία δεν ευθυνόμαστε άμεσα. Ανεξάρτητα, όμως, από την αιτία, χρειάζεται να βρεθεί μια λύση και να πάμε παραπέρα. Η «λύση» δεν είναι πάντοτε απόρροια λογικής διαδικασίας. Είναι και οι περιπτώσεις της σύγχυσης, του σκοτισμού του νου, του αδιεξόδου.
Όσοι δοκίμασαν την ταπεινή προσευχή που αναγνωρίζει την αδυναμία και αναμένει τη Θεία βοήθεια, μαρτυρούν πως ποτέ δεν διαψεύστηκαν. Όχι πως πάντα έγινε αυτό που προσδοκούσαν αλλά πάντα είχε αίσιο τέλος το θέμα για το οποίο ζητούσαν βοήθεια.
Δείχνει σοφία να υπομένουμε, να μην θέλουμε «εδώ και τώρα» να βρεθεί λύση. Μπορεί η λύση να είναι η μη λύση. Μπορεί να χρειάζεται ο χρόνος της σιωπής, της απραξίας, όπου θα ετοιμάσει την ώρα της κατάλληλης πράξης.
Ο γέροντας Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης έλεγε: «μην επιμένεις σε κάτι που ο άλλος δεν το θέλει»[1]. Ο λόγος αυτός παραπέμπει αφενός στον σεβασμό της ελευθερίας του προσώπου και αφετέρου στο άκαιρο της προσπάθειας.
Φαίνεται πως η υποχώρηση στην ένταση είτε στα προσωπικά είτε στα διαπροσωπικά προβλήματα βοηθά στην πιο ήρεμη και ξεκάθαρη θεώρησή τους, που οδηγεί στη νηφάλια και ώριμη έκβασή τους και άρα στην εσωτερική καρδιακή ειρήνη.
[1] Λόγος περί νήψεως, Ι. Κοιν. Ευαγγελισμού Ορμήλειας, Ίνδικτος, 2007, σ. 462.
