Σάββα Ἀλεξάνδρου
Οἱ φιλοκαλικοί πατέρες τῆς Ἀνατολῆς ὑποστηρίζουν πώς ἡ ἀγάπη ἀποτελεῖ τήν πεμπτουσία τοῦ ὀρθόδοξου ἤθους. Ὁ Ἅγιος Νικόλαος ὁ Καβάσιλας ἀποφαίνεται: «ὁποιαδήποτε πνευματική πράξη ἐκτελεῖ ἕνας ἄνθρωπος μέσα στόν χῶρο τῆς ἐκκλησίας, ἄν δέν τόν βοηθᾶ νά ζεῖ τήν ἀρετή τῆς ἀγάπης, τότε εἶναι μάταιη καί δέν ἔχει κανένα πνευματικό ἀντίκρισμα».
Ὁ Ἅγιος Μακάριος ὁ Αἰγύπτιος, δίνοντας τό στίγμα τοῦ ἀληθινά πιστοῦ ἀνθρώπου, παρατηρεῖ: «αὐτός πού πραγματικά ἀγαπᾶ τόν Θεό σάν ἄγγελος ζεῖ πάνω σέ αὐτή τή γῆ. Νηστεύοντας, ἀγρυπνώντας, ψάλλοντας καί ἔχοντας καλούς λογισμούς γιά τόν κάθε ἄνθρωπο». Δηλαδή, θά λέγαμε ἐμεῖς, ὅλους τούς βλέπει χωρίς ἐμπάθεια καί καχυποψία, μέ πνεῦμα ἀγάπης.
Ἐξάλλου ὁ Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής ἀναφέρει ὅτι ὁ ἄνθρωπος πού πραγματικά ἀγαπᾶ τόν Θεό δέν μπορεῖ παρά νά ἀγαπᾶ καί τόν κάθε ἄνθρωπο ἀνεξάρτητα ἀπό χρῶμα, φυλή ἤ θρησκεία ὅπως ἀκριβῶς τόν ἑαυτό του.
Μέσα σέ αὐτό τό πνεῦμα οἱ θεοφόροι πατέρες ὑποστηρίζουν πώς ὁ ἄνθρωπος πού βιώνει τό ὀρθόδοξο ἦθος δέν ξέρει τό μίσος καί τήν ἀποστροφή οὔτε πρός αὐτόν ἀκόμα τόν ἁμαρτωλό, δηλαδή πρός τόν ἄνθρωπο πού κυριαρχεῖται ἀπό τά πάθη.
Πάντοτε τό ἔλεος, ἡ συμπάθεια καί ἡ ἀποδοχή τοῦ ὁποιουδήποτε ἀνθρώπου εἶναι ὁ κατεξοχήν τρόπος ἔκφρασης τῆς αὐθεντικῆς πίστης.
Ἡ ἀγάπη καί πρός αὐτούς ἀκόμα τούς ἀνθρώπους πού μᾶς ἀδικοῦν ἀπορρέει ἀπό τή θέση πώς πηγή τοῦ κακοῦ εἶναι ὁ διάβολος. Ἑπομένως ὁ κακός ἄνθρωπος ὄντας ὑποχείριο τοῦ διαβόλου εἶναι ἕνα πνευματικά ἄρρωστο ἄτομο. Ἄρα τό μίσος πρέπει νά στρέφεται πρός τόν διάβολο καί ὄχι πρός αὐτόν.
Ἡ ἁγία Συγκλητική στίς περίφημες διδαχές της διακηρύττει: «Τί μισεῖς τόν λυπήσαντά σε ἄνθρωπον; Οὐκ ἔστιν οὗτος ὁ ἀδικήσας ἀλλά ὁ διάβολος. Μίσησον τήν νόσον καί οὐ τόν νοσοῦντα».
Ἀκριβῶς γι’ αὐτό τόν λόγο οἱ ἅγιοι ἀγαποῦν ὅλους καί προσεύχονται καί γι’ αὐτούς ἀκόμα τούς ἀνθρώπους πού ἀναίτια τούς ἐχθρεύονται. Εἶναι χαρακτηριστικό τό γεγονός πώς σέ πολλά συναξάρια τῶν ἁγίων ἀναφέρεται πώς πρίν τή θανάτωσή τους, ζητοῦσαν ἀπό τούς δημίους τους νά τούς ἀφήσουν νά προσευχηθοῦν γι’ αὐτούς.
