Γιώργου Κυπριανού
Τελικά κατάφερα να παρακολουθήσω την περιβόητη και πολλά υποσχόμενη ταινία για τη ζωή του Αγίου Νεκταρίου «Man fo God» της Σερβίδας σκηνοθέτη και σεναριογράφου Yelena Popovic. Αν και συστήνω ανεπιφύλακτα την ταινία σε όλους, για να γνωρίσουν το μεγαλείο της ζωής του Αγίου Νεκταρίου, ωστόσο, οφείλω να κάνω κάποιες διαπιστώσεις. Άλλωστε, κάθε κριτική είναι υποκειμενική και εξαρτάται από τις αφετηρίες, τις εμπειρίες και προσδοκίες κάθε θεατή.
Αδυναμίες
Είναι γεγονός ότι η ταινία δεν πολυαντέχει στην αυστηρή κινηματογραφική κριτική. Αν και εκ των προτέρων η ταινία διαφημίστηκε πολύ και δημιούργησε μεγάλο θόρυβο στα media εντός και εκτός ορθοδοξίας, το γενικό αισθητικό αποτέλεσμα είναι κάπως κατώτερο των προσδοκιών. Παρά το σπουδαίο και εγνωσμένης υποκριτικής αξίας casting με μεγάλα ονόματα από τον ελληνικό και διεθνή χώρο, παρά ακόμα την πολύ σπουδαία φωτογραφία της ταινίας και την υποβλητική μουσική, η ταινία κινείται με ένα πολύ υποτονικό ρυθμό, χωρίς δυναμική στις εναλλαγές των σκηνών, χωρίς ένταση στους διαλόγους, χωρίς κορυφώσεις και σε κάποιες στιγμές χωρίς ρεαλισμό ειδικά στην ερμηνεία του ομολογουμένως σπουδαίου ηθοποιού Άρη Σερβετάλη (Άγιος Νεκτάριος). Εκτός από την περίπτωση του Χρήστου Λούλη και της Καρυοφιλλιάς Καραμπέτη, η ταινία πλέει ως πλοιάριο σε μια ήρεμη θάλασσα, με μικρές αναταράξεις και θολά τοπία στον ορίζοντα. Μεγάλη αδυναμία για το ελληνόφωνο κοινό βέβαια είναι η αγγλική γλώσσα και το ελλιπές σενάριο, γεγονός που περιορίζει και την εκφραστικότητα και την αμεσότητα των ηθοποιών. Αν και οι λόγοι επιλογής της γλώσσας είναι αυτονόητοι και κατανοητοί, ωστόσο δεν παύει να αποτελεί πρόσκομμα στην πρόσληψη και αφομοίωση των σκηνών. Γενικά, η μόνη δυναμική της ταινίας ήταν η ίδια η ζωή του Αγίου Νεκταρίου, η οποία καθηλώνει και συγκινεί και τον πλέον αδιάφορο θεατή.
Εύσημα
Από την άλλη, αν η ταινία αδυνατεί απέναντι στην κινηματογραφική κριτική, υπερτερεί στην ηθική κριτική. Η σκηνοθέτης άγγιξε με πολύ σεβασμό, ήθος και σεμνότητα τη ζωή του Αγίου Νεκταρίου. Κατάφερε να μεταφέρει και να αποδώσει με ακρίβεια στιγμιότυπα της ζωής του Αγίου Νεκταρίου, και σε ορισμένες περιπτώσεις με ωμότητα και χωρίς ίχνος είτε υπερβολής είτε αποσιώπησης προκλητικών στοιχείων. Μπροστά στον θεατή προβάλλεται γυμνή η αλήθεια της ζωής του Αγίου Νεκταρίου με όλο το μεγαλείο της ταπείνωσης και του μαρτυρίου του. Ιδιαίτερα το τελευταίο μέρος της ταινίας χαρακτηρίζεται από έντονο συναισθηματισμό και συνειδησιακή ένταση, αφήνοντας των θεατή σε μια κατάσταση εσωτερικής διεργασίας και σιωπής ταυτόχρονα. Η ταινία αδιαμφισβήτητα προβληματίζει και καταφέρνει να φέρει τον Άγιο Νεκτάριο πολύ κοντά στον θεατή. Σχεδόν συμπορεύεται ο θεατής μαζί με τον Άγιο και βιώνει προσωπικά τις στιγμές και τις εντάσεις της ζωής του. Παρόλο που αυτό γίνεται όπως προαναφέραμε σε μια σιωπή και υποτονικά, είναι αλήθεια ότι εκ των υστέρων ο θεατής ανεπαίσθητα μεταφέρει μέσα του όλες τις σκηνές της ταινίας και κυρίως την ηρεμία και τη γαλήνη της αδιάκοπης προσευχής του Αγίου Νεκταρίου. Διαισθάνομαι, ότι η Yelena Popovic επί σκοπού ήθελε να κρατήσει το συγκεκριμένο ύφος στην ταινία και στόχος της εξ αρχής ήταν η μεταφορά και η μαρτυρία του ορθόδοξου βιώματος στο διεθνή κινηματογράφο. Όπως επιτυχημένα επιχείρησαν άλλωστε και οι ρωσικές παραγωγές, π.χ. «Το νησί», «Ο ιερέας», «Θεραπεύοντας τον φόβο» (Άγιος Λουκάς Κριμαίας) και η πιο πρόσφατη «Ο μοναχός και ο δαίμονας». Η ταινία, παρόλες τις αδυναμίες της μπορεί να συγκαταλεχθεί κι αυτή στον κατάλογο των ορθόδοξων ταινιών και επάξια λαμβάνει τα εύσημα για την πρωτοβουλία και την προσωπική εκ μέρους των δημιουργών της κατάθεση ψυχής και όχι μόνο. Γενικά, η ταινία δεν παύει από του να είναι μια επαγγελματική και προσεγμένη κατά την αισθητική των δημιουργών της σοβαρή παραγωγή και μυεί τον θεατή στην ορθόδοξη πνευματικότητα.
Συμπερασματικά
Καταληκτικά, η ταινία «Man of God» της Yelena Popovic πέρα από τις όποιες κινηματογραφικές αδυναμίες αποτελεί αδιαμφισβήτητα μια σύγχρονη μαρτυρία ορθοδοξίας στον χώρο του θεάματος. Τέτοιες παραγωγές αξίζει να προωθούνται και να στηρίζονται από θεσμούς και ιδιώτες. Καταδεικνύει περίτρανα τη χρησιμότητα και αναγκαιότητα της αξιοποίησης όχι μόνο του κινηματογράφου αλλά όλων των τεχνών από την Εκκλησία και άλλους θεσμούς. Η ποιμαντική οφείλει πλέον να προσανατολιστεί στη σύγχρονη εποχή με επαγγελματισμό και σοβαρότητα. Και μόνο το γεγονός ότι, μια τέτοια ταινία κυκλοφορεί στους κοσμικούς κινηματογράφους, από μόνο του αποτελεί μέγιστο γεγονός. Προσωπικά, δηλώνω συγκρατημένα ικανοποιημένος από το κινηματογραφικό αποτέλεσμα αλλά ενθουσιασμένος με το ευγενές και ριψοκίνδυνο τόλμημα της δημιουργού της Yelena Popovic καθώς και όλων των παραγωγών της ταινίας. Ο Θεός δια πρεσβειών του Αγίου Νεκταρίου να σκέπει και να ευλογεί τα έργα όλων.
