π. Νικολάου Χριστοδούλου
Τοὺς πρώτους αἰῶνες, ἡ καταξίωση ἑνὸς ἁγίου στὴ συλλογικὴ συνείδηση τοῦ πληρώματος τῆς Ἐκκλησίας ἐπιβεβαιωνόταν μὲ τὴν ἁπλῆ ἐγγραφὴ τοῦ ὀνόματός του στὰ Δίπτυχα, χωρὶς νὰ χρειάζεται ἡ κανονιστικὴ σφραγίδα μιᾶς ἐπίσημης ἀρχῆς. Ἀκόμη καὶ πολὺ ἀργότερα, τὴν περίοδο τῶν νεομαρτύρων, παρατηροῦνται φαινόμενα ἄμεσης καὶ αὐθόρμητης ἀναγνώρισης τῆς ἁγιότητας ἑνὸς μάρτυρα, ὅπως συνέβη στὴν περίπτωση τοῦ ἁγίου νεομάρτυρα Γεωργίου, τοῦ ἐξ Ἰωαννίνων.
Γενικά, ὅμως, μὲ τὴν πάροδο τῶν αἰώνων, ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καθιέρωσε ἕναν ἀσφαλῆ τρόπο ἀναγνώρισης τῆς ἁγιότητας, προφανῶς γιὰ νὰ ἀποτρέπει ἀμφιλεγόμενες, ἀδόκιμες ἢ λανθασμένες ἐκδοχὲς ἁγιολογικῆς τιμῆς. Ἡ διαδικασία αὐτὴ ξεκινᾶ πάντα ἀπὸ τὴ φωνὴ τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ μιᾶς τοπικῆς ἐκκλησίας, ἡ ὁποία ἀναγνωρίζει καὶ μαρτυρεῖ τὴν ἁγιότητα ἑνὸς μέλους της. Στὴ συνέχεια, ὁ οἰκεῖος ἐπίσκοπος ἀναλαμβάνει τὴ συγκρότηση φακέλου, ὁ ὁποῖος περιέχει ὅλα τὰ διαθέσιμα ἱστορικὰ στοιχεῖα τοῦ προτεινόμενου προσώπου, τὰ ὁποῖα ἐκφράζουν καὶ τεκμηριώνουν τὴν καταξίωσή του στὴν ἁγιολογικὴ συνείδηση τῆς τοπικῆς ἐκκλησίας καὶ δικαιολογοῦν τὴν ἐπίσημη ἀναγνώριση τῆς ἁγιότητάς του καὶ τὴν ἐγγραφή του στὸ ἐπίσημο ἑορτολόγιο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.
